YAKUP
ÇELEBİ CAMİİ
BASRİ
TEKERLEKLİ
MANİSA
CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ DEMİRCİ EĞİTİM FAKULTESİ TÜRKÇE VE SOSYAL BİLİMLER
ÖĞRETMENLİĞİ LİSANS PROGRAMI 2. SINIF ÖĞRENCİSİ
GİRİŞ
Tarih boyunca Hititlerin, Friglerin,
Lidyalıların, Perslerin, Makedonyalı İskender’in ,Bergama krallığının , Roma ve Bizansların
egemenlik kurdukları Demirci’de çok zengin bir tarih yatmaktadır. Demirci ve
çevresi Anadolu Beylikleri döneminde Türk egemenliği altına girmiştir. Batı
Anadolu’ya uç beyi olarak atanan Saruhan oğulları Manisa bölgesinde fetih
harekatın giriştiklerinde demirci ilk fethedilen yer olmuştur. Bu durumun
sonucu olarak Demirci ve Saruhan oğullarının ilk yerleşim yeridir. Manisa’nın
Osmanlı Devleti tarafından topraklarına katılmasından sonra, 1413’lerle Saruhan
oğullarının Demirci’nin Saruhan oğullarının Demirci kolunun bir dönem
başkentliğini yapmış olduğunu söyleyebiliriz. Bu dönemde Demirci siyasi ve
kültürel anlamda gelişme göstermiştir. Demirci XV. Yüzyılın ilk çeyreğinde
Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde de yol uğrağı
yer özelliğini sürdürmüştür ,esnaf ve tüccar kesimin yeri barındığı bir kaza
olarak gelişmiştir. Saruhan oğullarının ilk yerleşim yeri olan Demirci XVI.
Yüzyılda yoğun bir yürük yerleşmesine sahne olmuştur.[1]
YAKUP CELEBİ CAMİİ
Cami atik mahallesi Ferah caddesinde meşhur Yar köprü üzerindedir.
Caminin banisi Saruhan beylerinden Yakup İbn i Devlethan’dır. Evliya Çelebi
Seyahatnamesinde bu camiden Saruhan oğlu Demiroğlu Mustafa Bey camii diye
bahsetmekte, cemaatin çokluğunu ve üzerindeki kitabeyi zikretmektedir.
Aşağıdaki Ferah caddesinden 20 basamak kadar merdivenle önce helaya sonra
avluya çıkılır. Avlunun kuzey doğusunda şadırvan vardır. Güneydeki kapıdan ise
İç hisar mahallesine çıkılır. Caminin minaresi kırmızı tuğladan ve kurşun
külahlı olup binanın kuzey doğusundadır. Cami kapısından girilince bir son
cemaat yeri ve buranın ortasında camiye giriş kapısı vardır. Cami beşik örtü ,
kiremit kaplıdır. Büyük sermahfili ve altta maksureleri vardır. Mihrap
yanındaki pencereleri renkli tezyinatlı camdır. Caminin bütün kabartma tezyinat
ve yazı işlerini hattat Saatçi Mehmet Emin-i Fahri Efendi tarafından yapılmış
nefis yazı ve tezyinatlar olup , mihrabiyenin altında hattatın imzası vardır[2].
Yakup Çelebi caminin bir çok ismi
vardır. Bunlardan bir kaçı Eski camii , Dolma cami, Yar cami , Yanan cami,
Çarşı cami gibi isimlerle anılmaktadır. Bu isimlerin nedeni ise geçirdiği
olaylar bulunduğu yer tarihçesiyle alakalıdır.
Evliya Çelebi ,halk arasında Eski cami
ve Yar cami olarak bilinen bu camiyi Saruhan beylerinden Yakup Bey’in 1407
tarihinde yaptırdığı caminin sağında camiye bitişik ve uçurumun başında Kutbu’l
–Aktab Hasan Efendi’ye ait kargir bir türbe bulunduğunu , caminin minaresinin
kırmızı tuğladan olduğunu belirtmektedir.[3] Türbe bu zamana gelememiştir.
[1] İsmail
Oğuz, Yeni ve Yakın Çağlarda
Demirci’deki Cami Mescit ve Medreseler, Lisans Yayıncılık, Lord
Matbaacılık, Bayrampaşa, İstanbul 2011
s. 99
[2] A. Sedat
boyacıoğulları, Her Yönü ve Her seyi ile Demirci, Eko matbaası, İstanbul 1972 ,
S 307, 308
[3] Evliya
Çelebi Seyehatnamesi s.49
Eski
Cami Medresesi : Müşahitlere
göre, cami-i Atik mahallesinde ve Yakup çelebi cami avlusunda idi. Eski cami
mektebi de denilen bu yapıyı Şehitzade Hacı Ağa tarafından yaptırılmıştır.[1]
Eski
Cami Kitabesi:
caminin iç giriş kapısı üzerinde olup mermerdendir Demirci’nin en eski
kitabelerindendir. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde bu kitabeden
bahsedilmektedir. Demircinin ikinci fatihi Demiroğlu Kara Mustafa Bey tarafında
caminin yaptırılmasından sonra adı geçen yere yazdırılıp konmuştur.[2]
SONUÇ
Eseri Saruhan Beylerinden olan Yakup
Çelebi yaptırmıştır. Yakup Çelebi caminin birçok ismi vardır bunların sebebi
bulunduğu yer geçirdiği olaylarla alakalıdır. Yakup Çelebi cami bir türbeli
camidir. Cami birçok olay geçirmiştir ve tahribe uğramıştır en çok yangın
etkilemiştir. Eski cami önceden külliye olduğunu görüyoruz sadece cami olarak
değil medrese olarak da kullanılmıştır.
Eski cami birçok olay atlatmış birçok olay görmüş köklü bir camidir.
KAYNAKLAR
BOYOCIOĞULLARI A. Sedat , Her Yönü ve
Her Şeyi ile Demirci, Eko matbaası, İstanbul 1972.
GÖKMEN Ertan, Tanzimattan II.
Meşrutiyete Demirci Kazası, kuvvet matbaacılık, Akademi Ajans İç ve Dış Ticaret
,İzmir 2007.
OĞUZ İsmail ,Yeni ve Yakın Çağlarda Demirci’deki Cami Mescit ve
Medreseler, Lisans Yayıncılık, Lord
Matbaacılık, Bayrampaşa, İstanbul 2011.
EKLER
Yorumlar
Yorum Gönder