YESEMEK AÇIK HAVA MÜZESİ
Şerife DAMLA
Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Bölümü
Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans 2. Sınıf Öğrencisi

Giriş
Gaziantep ilinin İslahiye ilçesine bağlı Yesemek köyünde yer alan Yesemek Açık Hava Müzesi Kurt Dağı’nın güney uzantısını oluşturan bir yamaç üzerinde bulunmaktadır.
Yesemek Heykel Yapım Atölyesi ilk kez Hitit döneminde M.Ö. 1375 ile 1335 yılları arasında işletmeye açılmıştır. Hititlerden sonraki dönemlerde Asur ve Aramiler tarafından da kullanılan Yesemek Heykel Yapım Atölyesi çeşitli devletlerin çeşitli kültürlerini yansıtmaktadır. Yesemek ilk defa 1890 yılında bulunmuş ve 1961 yılında Prof. Dr. Bahadır Alkım başkanlığındaki bir ekip tarafından 200’e yakın heykel ortaya çıkarılmıştır. Günümüzde Yesemek Açık Hava Müzesi’nde çok sayıda heykel bulunmaktadır.[1]Heykel ve kabartma taslaklarından biçimsel özellikleri görmek olası değildir, ancak proporsiyonlar gözlenmektedir.[2]İşletmeye açıldığı 100 bin metrekare alanı kaplayan heykel okulunda sfenksler, aslan heykelleri,  dağ tanrıları, savaş arabaları, karışık yaratıklar, çeşitli Mimari parçalardan oluşan zengin bir koleksiyon görülür.[3]
Yesemek Açık Hava Müzesi
Yesemek M.Ö. 2.binin dördüncü çeyreği ile M.Ö.8. Yüzyıl arasında,yakın doğunun en büyük taş ocağı ve heykel işleme atölyesidir.İslahiyeilçesinin 22 km. Güneydoğusunda bulunan Yesemek Köyü’nün Karatepe sırtlarında yer almaktadır[4].
Yerli halk Hurrilerin çalıştığı atölye, bölgenin Hitit Hakimiyeti altına girdiği, M.Ö. 1375-1335 yılları arasında, İmparator 1.Suppiluma zamanında işletmeye açılmıştır. Bir ara faaliyeti zayıflayan atölyede, Geç Hitit Krallıkları zamanında çalışmalar tekrar yoğunlaşmıştır. Yeni dönemde Hitit, Suriye, Arami ve Asur sanat unsurları ağırlık kazanmıştır. Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi, taşların ocaktan kesilmesi, yontulması, yontu taslaklarını hazırlanması ve tamamlanmasına kadar ki evrelerin teker teker örnekleriyle görülebileceği dünyada başka bir benzeri olmayanlara bir heykel okulu niteliğindedir.[5] M.Ö. 2000 yıllarının ikinci yarısı içinde bulunan bölgede, Hititler tarafından ele geçirilen taş ocağında, taş islemenin yanı sıra heykellerde yapmışlardır. Burası yıllarca heykel yapılan bir atölye olarak kullanılmış, daha sonra ise ocak terk edilmiştir. Heykellerin çoğu yarım kalmıştır.[6]
Samar Krallığının M.Ö. 8.yy.’ın sonlarında Asurlar tarafından yıkılması ile birlikte Taş Ocağının ve Heykel Atölyesinin kapatıldığı, çalışan halkın bölgeyi terk ettiği düşünülmektedir. Yesemek’in Batıya tanıtılması 19.yy. sonlarında olmuştur. Zincirlide kazı çalışması Avusturya ekibi tarafından yapılmıştır.[7]
Yesemek tarihte ilk defa 1890 tarihinde, Zincirli(Şam’al) de Alman Doğu Araştırmaları Kurumu adına kazı yapılan Felix Von LUSCHAN tarafından keşfedilerek, bilim dünyasına


[2]A. Muhibbe Darga, Hitit Sanatı, İstanbul, 1992, s.324, Erişim Tarihi: 18.12.2017
[6]https://books.google.com.tr/books?id=d4M4AwAAQBAJ&pg=PA22&dq=yesemek+a%C3%A7%C4%B1k+hava+m%C3%BCzesi&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwiQ6_PfrI7YAhWnC5oKHYLdDScQ6AEICTAA#v=onepage&q=yesemek%20a%C3%A7%C4%B1k%20hava%20m%C3%BCzesi&f=falseHasan Mahir, Gaziantep: Gezi Notları 22.bölüm Gezilesi Görülesi Yerler,  Basım yeri ve yılı: Gaziantep Kasım 2008, Erişim Tarihi: 16.12.2017
[7]http://youtu.be/6vebt-JQH9M Erişim Tarihi: 16.12.2017
tanıtılmıştır. Buradaki sistemli araştırma ve kazı çalışmaları 1957-1961 yıllarında Prof. Bahadır ALKIM başkanlığındaki ekip tarafından yürütülmüş 200’e yakın heykel taslağı çıkartılmıştır. Kazı ve araştırmanın yanı sıra bilimsel yayında yapılmıştır. Geçtiğimiz yıllarda ise Arkeolog İlhan TEMIZSOY tarafından yapılan arkeolojik kazılarda toprak altında kalan heykellerin gün ışığına çıkarılması ile 300 adet yontu ve heykel taslağına ulaşılmış; söz konusu alan, Gaziantep Müze Müdürlüğü tarafından çevre düzenlemesi yapılarak Açık Hava Müzesi haline getirilmiştir. Bakanlığımız Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün 07.05.2012 tarih ve 99196 sayılı yazısında Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesinin Dünya Miras Geçici Listesine Eklenmesi amacıyla hazırlanan başvuru dosyası Dünya Miras Merkezine iletilmiş olup, adı geçen varlığımızın 13.04.2012 tarihi itibarı ile UNESCO Dünya Miras Geçici Listesine eklenmiş olduğu bildirilmiştir.[1] Yesemek Açık Hava Müzesi ve Heykel Atölyesi’nin kalıcı listeye girebilmesi için alan yönetimi çalışması başlatılmış, İslahiye Belediye Başkanı Kemal Vural, UNESCO’nun belirlediği kriterlerin yerine getirilmesi amacıyla çalışma başlatıldığını belirterek, bu amaçla müze alanında inceleme yapıldığını belirtmiştir.[2]
Sonuç
Gaziantep İli’nin İslahiye İlçesine 22 km uzaklıkta bulunan bu eşsiz bölge çeşitli uygarlıkların yaşam noktası olmuştur. İlk Sanat Okulu olması ve taşların ocaktan kesilmesi, yontulması, yontu taslaklarının hazırlanması tamamlanmasına kadar ki evrelerin teker teker gösterilmesi onu dünyada benzeri olmayan bir heykel atölyesi niteliğine kavuşturmaktadır. Evet, bende İslahiyeliyim ve İslahiye gibi kültür beşiği bir şehirde o tarih ve kültür kokan bölgede büyümek nasıl bir duygu anlatamam ama gidip bir nebzede olsa yaşamanızı tavsiye edebilirim. Muhteşem doğa manzarası içinde akan nehirlerin geçit verdiği bölgeye gidip o şahane manzarayı görmek gerçekten mantıklı bir eylem olacaktır. Peki ya siz hala Yesemek Açık Hava Müzesi’ne gitmediniz mi? E neyi bekliyorsunuz? Şimdiden biletlerinizi alın derim...

Kaynaklar
Hitit Sanatı, DARGA, A. Muhibbe, İstanbul 1992, Erişim Tarihi: 18.12.2017
https://www.gaziantepturizm.gov.tr/Tr,174052/yesemek-acık-hava-muzesi.html, Erişim Tarihi: 15.12.2017
https://books.google.com.tr/books MAHİR, Hasan, Gaziantep: Gezi Notları 22.bölüm Gezilesi Görülesi Yerler, Basım yeri ve yılı: Gaziantep Kasım 2008, Erişim Tarihi: 16.12.2017
http://youtu.be/6vebt-JQH9M, Erişim Tarihi: 16.12.2017

Ekler

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar