-
SARDES (SART) ANTİK KENTİ
EDA DOĞAN
Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Sosyal Bilimler Eğitim Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisan Programı 2.Sınıf Öğrencisi
GİRİŞ
 Ege Bölgesi’nde, Manisa İl’ine bağlı bir ilçe olan Salihli, doğusunda Kula ve Alaşehir, Kuzeyinde Demirci, Gördes ve Akhisar, batısında Turgutlu, güneyinde Ödemiş ilçeleri ile çevrilidir. Manisa’nın güney kesiminde yer alan ilçenin kuzey, kuzeydoğu ve güneyi dağlarla çevrilidir. İlçe, güneyinde Bozdağlar Silsilesi, kuzeyinde Gediz Ovası ile kaplı olup, ovanın kuzeyinde Dibek Dağları, Kuzeydoğusunda Üşümüş Dağları bulunmaktadır. İlçe topraklarını Alaşehir, Gümüş, Kurşunlu ve Sart Çayları sulamakta olup, Gediz Nehrine karışarak İzmir’den Ege Denizi’ne dökülür[1].Yazları sıcak ve kurak kışları ılık ve yağışlı Akdeniz iklimi hüküm sürer. Gediz Nehri üzerinde Demir Köprü Barajı bulunmaktadır. Barajdan sulama taşkından korunma enerji ve balıkçılık yönünden faydalanılmaktadır[2]. 2016 Yılı nüfus sayımı sonucuna göre toplam nüfus 159.951 dir[3].  
 Sardes Antik Kenti Ve Bin Tepeler Lidya Tümülüs’ü
 Manisa İli, Salihli İlçesi, Sart Beldesi sınırları içerisinde yer alan Sardes Antik Kenti, Demir Çağı Lidya Krallığının başkentidir. Batı Anadolu’yu hâkimiyeti altına almış bir imparatorluğun başkenti, sikkenin doğum yeri ve adı hayal bile edilemeyecek zenginlikle özdeşleşen Krezüs’ün (Karun) vatanı olan Sardes, antik dünyanın önde gelen şehirleri arasında yer almaktaydı. Şehir, kent planlaması konusunda emsalsiz olup, Mezopotamya dışındaki en büyük savunma duvarı ile çevrelenmiştir. Günümüze kadar koruna gelmiş olan dünyanın belki de en görkemli İyon düzeni tapınaklarından birine ev sahipliği yapan antik kent, korunmuş Roma yapıları içerisinde anıtsal bir hamam-gymnasium kompleksi ve antik dünyanın en büyük havrasına sahiptir. Lidyalıların başkenti ve tek şehri olan Sardes ’ten başka bütün şehirler ortadan kalkmış bu uygarlıkla doğrudan bağlantılı değildir. Marmara Gölü’nün güney kenarında yer alan ve Lidya Tümülüs mezarlık alanı olan Bin Tepeler, dünyanın en büyük Tümülüs alanıdır. Lidya Tümülüsleri, M.Ö. 6. ve 5. yüzyıllarda bu peyzajın önemini ortaya koyan unsurlardır. Kraliyet mezarlığı olarak Sardes’e sıkı bir şekilde bağlı olan Bin Tepe, daha erken ve daha geç dönemlere tarihlenen kalıntıları ile Lidya dönemine ait sadece bir mezarlık alanı değil, kültürün devamını gösteren bir anıttır[4].
 Sardes bilinen tarihe göre paranın ilk basıldığı yerdir. Ayrıca tarihteki ünlü Kral Yolunun başlangıcıdır. Uzun süre değerli taş olarak kullanılmış turuncu kuvars taşının Batı dillerindeki ismi olan ve "sard" kelimesi, taşın antik çağda çıkarıldığı Sart bölgesinden gelir. Halen burada Kuvars taşı ve altın çıkarımı devam etmektedir. Sart'ta tarihte bilinen ilk tiyatro kalıntıları da mevcut olup gün yüzüne çıkarılmaya çalışılmaktadır.
 Ayrıca Sart'ın yaklaşık 5 km kuzeyinde "Bin Tepeler" ismiyle anılan yaklaşık olarak 85 tane mezardan oluşan Lidya kraliyet mezarlığı bulunmaktadır. Sart kasabasında Batı Anadolu'nun 7 tapınağından biri olan Artemis Tapınağı yer almaktadır.
Sardes antik kentinde bulunan başlıca tarihi yapılar şunlardır: Akropo, Gymnasium, Sinagog, Hamam, Mahkeme Binası, Evler, Mezarlar, Bintepe’dir[5]. 
Lidya döneminin Sardes Kenti, tarım, hayvancılık, ticaret ve Paktolos (Sart ) Çayı’nda yapılan altın madenciliği sayesinde zengin bir kent olmuştu.


[1] https://www.turkcebilgi.com/salihli Erişim Tarihi: 17.12.2017
[2] https://www.onemforum.com/ege-bolgesi/328552-manisa-salihli-hakkinda-bilgi.html Erişim Tarihi: 17.12.2017
[3] https://www.nufusu.com/ilce/salihli_manisa-nufusu Erişim Tarihi: 17.12.2017
[4] http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,51373/sardes-antik-kenti-ve-bintepeler-lidya-tumulusleri-mani-.html Erişim Tarihi: 17.12.2017
[5] https://turizmreport.com/sardes-antik-kenti/ Erişim Tarihi:17.12.2017
M.Ö. 7. yüzyıldan başlayarak M.S. 7. yüzyıl erken Bizans dönemine kadar süren 14 yüzyıl boyunca Sardes gerek ulaşım, gerekse idari ve ticari bakımdan önemli bir kent olma özelliğini korumuştur. İncil’in Vahiy bölümünde, Hıristiyanlığın batıya yayılmasında önemli rol oynayan Batı Anadolu’daki yedi kiliseden biri olarak anılan Sardes, dini açıdan da ayrı bir öneme sahiptir[1].
Lidyalılar Kimlerdir?
 Anadolu’nun batısında Gediz ve Menderes ırmakları arasında kalan bölgeye Antik çağda Lidya, bu topraklarda yaşayanlara da Lidyalılar denilmiştir. Hint-Avrupa kökenli bir kavim olan ve doğudan Anadolu’ya gelen Lidyalılar önce Hititler’in daha sonra da Frigler’in egemenliği altında yaşadılar. Dilleri, Hitit dili ile benzerlik göstermektedir. Lidyalılar, Frigyalıların yıkılmasından sonra Kral Giges zamanında bağımsız bir devlet kurdular (M.Ö. 687). Lidyalıların başkenti, dönemin en büyük ve zengin kentlerinden olan Salihli yakınlarındaki Sardes (Sard)’dir [2]. 
 Lidya'da üç kral hanedanı hüküm sürmüştür. Birincisi "Atyadlar" ikincisi "Heraklidler" üçüncüsü "Mermnadlar" Hanedanlarıdır. İlk iki hanedan ve bunların kralları hakkında pek bir bilgimiz yoktur. Bu iki hanedanın M.Ö. 2. bin yılın ikinci yarısında hüküm sürdükleri biliniyor. Yapılan dilbilim çalışmaları sonucunda Lidyalılar'ın kökeninin Anadolu'nun Tunç Çağına kadar gittiği anlaşılıyor. Önceleri Hint Avrupa dil grubundan olduğu şeklinde tanıtılan Lidya dili bugün Tarihçi Herodot’un aktardığı gibi Orta Asya kökenli bir millet olarak Ural-Altay dil grubu'ndan bir dil kullandıkları son verilerle kesinlik kazanmış ve Lidya dil grubu Arkeoloji Tarihinde yerini almıştır[3].
 Lidya'nın insanlık tarihine en büyük katkısı "sikke"yi icat etmiş olmalarıdır. Başkent Sardes'in içinden geçen Paktolos Irmağı'nın alüvyonlarında doğal olarak bulanan altın-gümüş karışımı "elektron" madeninden basılan ilk sikkelerin üzerinde Lidya Krallığının arması olan Aslanbaşı bulunuyordu. İlk Lidya sikkeleri muhtemelen Alyattes döneminde basılmıştır. Sikke basımının daha iyi bir duruma gelmesi ve elektron yerine altın ve gümüşten ayrı olarak sikke basımı Kral Kroisos zamanında ortaya çıkmıştır. Seramik kapların özelliğinden Lidyalıların batıdaki komşuları iyon ile çok öncelere giden bir ilişkileri olduğu saptanmıştır. Yine Lidyalılar'ın Yunanlılar'la ticari ilişkilerinin yanı sıra dinsel ilişkileri de vardı. Lidya dininde en önemli kültler ana tanrıça-Artimu (Artemis-Kybele) Luvi tanrıçası-Kuvava tarım tanrıları-Baki (Dionysos) yağmur tanrısı-Leus (Zeus) ve mezarların koruyucusu-Santas'dır[4]. 
Gyges döneminde Anadolu, Kimmer boylarının saldırılarıyla karşı karşıya kaldı. Nitekim İÖ 646/645’te güçlü yeni bir Kimmer saldırısı karşısında tutunamadı ve yapılan savaşta Gyges öldürüldü. Sardes yağmalandı ve yıkıldı[5].

             SONUÇ
  Lidyalılardan kalma Sardes Antik Kenti önemli bir tarihi yapıdır. Hem geçmişimiz hakkında bilgi veren hem de gelecek nesillere tarihimizi öğretmede yardımcı olan önemli bir tarihi yapımızdır. Günümüze kadar varlığını koruyan ender yapılardan olup Lidyalılar hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlar.
              Sardes Antik Kenti aynı zamanda ilklere ev sahipliği yapmış bir kültür kalıntısı olarak tarihe yön vermektedir. Dünyanın en görkemli yapılarına sahip olan Artemis Tapınağı, Sardes Antik Kenti içinde olup günümüze kadar varlığını koruyan bir dini kalıntıdır. Sardes Antik Kenti Lidyalıların parayı bulması ve Kral Yolunu inşa etmesinden dolayı tarihi bir zenginliğe ev sahipliği yapmış antik bir kenttir.
                                              


[1] http://www.manisakulturturizm.gov.tr/TR,73014/sardes-antik-kenti-salihli.htmı Erişim Tarihi: 17.12.2017
[2] http://www.nenedirvikipedi.com/tarih/lidyalilar-kimdir-lidyalilar-parayi-ne-zaman-ve-nasil-buldu-4378.html Erişim Tarihi: 17.12.2017
[3] http://guncelicerik.blogcu.com/lidyalilar-hakkinda-kisa-bilgi-lidyalilar-kimdir/18219004 Erişim Tarihi: 17.12.2017
[4] http://guncelicerik.blogcu.com/lidyalilar-hakkinda-kisa-bilgi-lidyalilar-kimdir/18219004 Erişim Tarihi: 17.12.2017
[5] http://www.iyimiboyle.com/lidya-kralligi.html Erişim Tarihi: 17.12.2017
KAYNAKÇA
https://www.turkcebilgi.com/salihli
https://www.onemforum.com/ege-bolgesi/328552-manisa-salihli-hakkinda-bilgi.html
https://www.nufusu.com/ilce/salihli_manisa-nufusu
http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,51373/sardes-antik-kenti-ve-bintepeler-lidya-tumuluslerimani-.html
http://www.manisakulturturizm.gov.tr/TR,73014/sardes-antik-kenti-salihli.htmı
http://www.nenedirvikipedi.com/tarih/lidyalilar-kimdir-lidyalilar-parayi-ne-zaman-ve-nasil-buldu4378.html 
http://guncelicerik.blogcu.com/lidyalilar-hakkinda-kisa-bilgi-lidyalilar-kimdir/18219004
http://www.iyimiboyle.com/lidya-kralligi.html
https://turizmreport.com/sardes-antik-kenti/

          EKLER




Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

-
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE ALAYAKA KÖYÜ Aytekin AKCA MANİSA CELÂL BAYAR ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ/TÜRKÇE VE SOSYAL BİLİMLER EĞİTİMİ BÖLÜMÜ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMI GİRİŞ Alayaka Mahallesi, Balıkesir ili Sındırgı ilçesine bağlı olan dağınık yamaç yerleşkesidir. Nüfüsu 2016 yılı verilerine göre 478 belirtilmekle beraber bunların 246’sı erkek 232’si kadın olarak kayıtlara geçmiştir. İl merkezine uzaklık 95 km ilçe merkezine uzaklık mesafesi ise 30 km belirtilmektedir. Daha önceleri Düvertepe eski ismi (Çorum [1] ) bucak(nahiye) iken buraya bağlı bir köymüş günümüzde ise 2014 yılında Balıkesir ilinin büyükşehir yapılması ile beraber ilçeye bağlı diğer köyler gibi mahalleye dönüşmüştür. Geçmişi çok eskiye dayanan Alayaka Köyü çaygıyınında dahil olmasıyla 8 mahalleden oluşmaktadır bunlar : 1-)Eski köy(Koca köy) 2-)Şadırvan 3-)Şerifler(buraya yakın mesafede karabakıcık mezrası vardır) 4-)Bayguşçakılı 5-)Kemçik köy 6-)Ahmetağa Mahallesi(çiftlik yakası...
Devamı
-
Resim
ADANA ÇATALAN BARAJI VE KÖPRÜSÜ Semra Bektaş Manisa Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği 2. Sınıf Lisans Öğrencisi GİRİŞ Adana, kuzeyde Seyhan Baraj Gölü ile güneye inildikçe Seyhan Regülatörü, İçgöl ve Regülatör Köprü ile devam eden Akdeniz’e kadar uzanan adeta bir su cennetidir [1] . Bereketli toprakların kazandırdığı “beyaz altın” ile tarımsal alanda gelişmiş olduğu gibi ve organize sanayi bölgesi olarak da oldukça gelişmiş bir büyükşehirdir. Sulama alanında oldukça büyük atılımların olduğu şehirde birçok kanallar, barajlar ve hidroelektrik santraller mevcuttur. Bunlardan en dikkat çekenlerden biri Çatalan barajı ve köprüsüdür. Çatalan Barajı Çatalan Barajı, Adana'da, Seyhan Nehri üzerinde, enerji ve taşkın kontrolü amacıyla 1982’ de yapılmaya başlanmış ve 1997’de inşa edilmiş bir baraj olmakla birlikte Adana‘yı Seyhan Nehri‘nin neden olabileceği su baskınından önlemek amacıyla yapıla...
Devamı
-
Resim
GÖRDESLİ ŞEHİT MÜCAHİDE MAKBULE HANIM Rabia DERE Mcbü Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği 2.Sınıf Lisans Öğrencisi GİRİŞ Bazı isimler var ki, bedenleri toprak olsa da isimleri ve yaptıkları ebedi kalır, unutulmaz. Kimisi belki daha geniş kitlelerce bilinir, kimisi de kenarda köşede, daha yerelde kalır. Belki bir caddenin adında, belki bir sokağın adında, belki meydanda. O civarda oturan mahalle sakinleri bile bilmez belki ismi dışında kimin nesi olduğunu, neler yaptığını. Ancak onlar, isimlerini yaptıklarıyla tarihin defterine yazdırmışlardır ve orada okunmayı beklerler. Kınalı Kuzu Gördesli Makbule Kurtuluş Savaşı’nda Kuvâ-yi Milliye çetelerinde görev yapmış bir kahraman Türk kadınıdır. Gördesli Makbule olarak da bilinen Makbule Hanım, 1902 (bazı kaynaklarda 1901 [1] ) yılında Gördes’te dünyaya gelmiştir. Evleri Gördes’in en eski mahallesi olan Divan Mahallesinin, Dumanalar Sokak 7 nolu evi idi. Çevresinde birçok e...
Devamı