KASIMİYE MEDRESESİ
Abdulhalim ÖZGÜN
Manisa Celal Bayar Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programı 2.Sınıf Öğrencisi
GİRİŞ
Mardin il merkezinin güneybatısında
yer alan tarihi yapı. Güneyde mezapotamya ovasına açık bir cepheye sahip olan
medrese, mardin yapılarının en büyüklerindendir. yapı kompleksi medrese, cami
ve bir zaviyeden oluşmaktadır.Yapımına Artuklu Hükümdarı
Sultan İsa zamanında başlanan Kasımiye Medresesi'nin inşası, Timur dönemindeki
Moğol saldırıları sebebiyle yarım kalmış ve Akkoyunlu Sultanı Kasım İbn
Cihangir döneminde 1469 yılında tamamlandı[1]
KASIMİYE MEDRESESİ
Açık medrese tipinde, tek
bir avlu etrafında düzenlenmiş, iki katlı ve tek eyvanlıdır.Kesme taş ve
tuğlalardan yapılmıştır.Güney cephesinden, bir taç kapının bağladığı beşik
tonozlu bir koridordan geçilerek girilir. Batısında diğer kısımlarla girişi
aynı olan, bağımsız bir mescit mekanı vardır. Doğuda iki kat boyunca yükselen
camisi mevcuttur. Portalden girilen revaklı büyük avlunun etrafında, iki kat
üzerine revaklar arasına dizilmiş hücrelerden oluşmaktadır. Avlunun kuzeyinde,
ikinci katıda kesen büyük eyvan ve onun önünde bir havuz mevcuttur.Burası tek
başına bir medrese olarak değil bir külliye gibi düşünülmüş olmalıdır. Yanında bulunan
zaviye-türbe bunun kanıtıdır.[2]Aktif olduğu dönemde bölgenin en önemli
eğitim merkezlerinden olan medresede bir türbe, bir çeşme ve 23 derslik
bulunuyor. İki teras üzerine, iki katlı olarak inşa edilmiş olan medrese, cami
ve türbe ile birlikte külliye şeklinde imar edilmiş.Rivayetlere göre; Akkoyunlu
hükümdarı Cihangirin oğlu Sultan Kasım, medresede amcası tarafından
katledilmiş. Kasım Paşa'nın kız kardeşi, Kasım Paşa öldüğünde kanını ağıtlar
eşliğinde bu eyvanın duvarlarına sürmüş. Aradan geçen 548 yıla rağmen kan
izleri olduğu gibi duruyor.Medresenin avlusundaki havuzda akan su tasavvufi bir
betimlemeyi saklarken, suyun akışı ile doğumdan ölüme kadar insan hayatı ve
sonrası simgeleniyor. Çeşmeden çıkan su doğumu, döküldüğü yer gençliği, ince
uzun oluk ihtiyarlığı ve suların bir havuzda toplanması ölümü temsil ediyor.
Daha sonra bu su kanallarla toprağa aktarılır ve bu da toprakta tekrar can
buldu.Tarihi kent Mardin'i gezmeye gelen yerli ve yabancı turistler, 700 yıllık
tarihe sahip ve mükemmel mimari yapısıyla, nakış nakış süslenmiş, her köşesi
ilim ve irfan kokan Kasımiye Medresesi'ne yoğun ilgi gösteriyor. Ziyaretçilerin
dikkatini celp eden en önemli şey ise duvardaki 548 yıllık kan izleri[3]
KAN İZLERİ
Kasımiye
Medresesi eyvanında rivayetlere göre, medreseyi yaptıran Kasım Paşa medresede
abdest alıp namaz kılarken amcası Hasan Paşa tarafından kafası kesilmiş. Kasım
Paşa'nın kız kardeşi Esma Hatun, kanı avuçlayıp ağıtlar eşliğinde bu eyvanın
duvarlarına atarak, 'Ya Rabbi bu medrese ayakta kaldıkça bu kan Müslümanlara
ibret olsun. Kimse öldürmesin' diye dua etmiş.700 yıllık tarihe sahip
mükemmel mimari yapısıyla, nakış nakış süslenmiş, her köşesi ilim ve irfan
kokuyor. Burada hem dini ilimler hem fenni ilimler icra edilmiş. Bu iki ilim
birbiri ile imtizaçetmiş. Medrese duvarlarında astronomi ve tıp bilimine
ait simgeler mevcut. Artukoğulları zamanında yapımına başlanmış, Akkoyunlu
Hükümdarı
Medresede 23 tane oda var.Bu
odaların üstünde hangi fakülte olduğunun arması var. Burada 4 tane mescid var.
Neden öyle derseniz çünkü dünyanın değişik yerlerinden buraya ilim öğrenmek
için insanlar geliyordu. Bu misafirler ibadetlerini daha rahat ve kendi
mezheplerinde yapabilmeleri için her 4 mezhebe göre ayrı mescit tahsis edilmiş.
Bu medresede her taşın anlamı vardır. Örneğinçeşmenin üstündeki taşları
sayarsak 40 tanedir, Peygamber Efendimiz 40 yaşında peygamber oldu. Yan
tarafındaki taşlar 63 tanedir, Peygamber Efendimiz 63
yaşında vefat etmiştir. Medresede hiçbir taş boşuna konulmamıştır.[2]
SONUÇ
Mardin’in her yönüyle tarih kokan ve açık hava müzesi görünümüyle
bu kadim şehrin birçok halkın toprağı olduğunu hepimiz bilmekteyiz.UNESCO’nun
aday listesinde olan bu şehrin ve daha birçok tarihi ve kültürel değerlerimiz
hakkında bilgi sahibi olmayı, bu değerleri korumayı ve gelecek nesillere aktarmamızın
gerektiğini bilmeliyiz.
KAYNAKÇA
ilkha.com/haber/.../kasimiye-medresesi Erişim Tarihi:25.12.2017
https://dogruhaber.com.tr/mobil/Haber.php?id=257310 Erişim Tarihi:25.12.2017
https://ilkha.com/haber/59193/ Erişim Tarihi:25.12.2017
https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/Mardin
Erişim Tarihi:25.12.2017
Yorumlar
Yorum Gönder