DEMİRCİDE
HALICILIK
Manisa
Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilgiler
Öğretmenliği
Lisans Programı 2. Sınıf Öğrencisi
Abdulselam
KUŞ
GİRİŞ
Manisa’nın ilçelerinden biri olan
Demirci ilçesinin hem ekonomik hem sosyal hem de sanatsal bir görünüme sahip
olan halıcılığın ve yapımında ne
gibi işler yapıldığı ve halıcılığın
ilçenin geçmişten günümüze kadar nasıl bir profile sahip olduğu hakkında bilgi
sahibi olmaya çalışacağız.
DEMİRCİDE
HALICILIK
Demircinin en büyük geçim kaynağıdır.
%90 kadın ve erkek bütün Demircililerin tek meşguliyeti olup Demirciyi her
taraftan tanıtan ve adını duyuran, bu sebeple Demirciye milyonlar kazandırılan
bir el sanatıdır. Halk arasında yaygın inanca göre halıcılığın ana maddesini
teşkil eden yün ve yapağın satanı, temizleyeni, eğireni, boyayanı ve yumak yapanları, dokuyan,
dokutan, satan ve alanlarıyla herkesin bereket duası alarak gelen bu mamul bu
kadar bereket duasını aldığından ve melaike tüyü ( bir tabirle halk koyuna
melaike demektedir) olduğundan bununla ticaret yapanların bereketli ve
kazançlarının ise iyi olacağı fikri hakimdir. Demircideki bu halıcılık
faaliyetleri insanlar arasındaki etkileşimi de ardından getirir. Çünkü
halıcılık esnasında geçen süre zarfında insanlar ister istemez kaynaşırlar ve
bu da sosyal ilişkileri de ortaya çıkarır. Yapılan bu halılar ayriyeten göze
hitap eden etkisi ile sanatsal açıdan ele almakta mümkündür. [1]
Orta Asya’dan Türkler tarafından
Anadolu’ya getirilen halıcılık Selçuklular tarafından daha da
mükemmelleştirilerek Anadolu’nun her tarafına iletilmiş bu arada Demirciye’ de
getirilmiş. Fakat sonraları her ne sebepten olduğunu tespit edemediğimiz bir
şekilde ortadan kalkmış ve yerini keçe ve kilimciliğe bırakmıştır. Gördes,
Kula, Uşak üçgeni içerisinde demircide halıcılığın olması pek tabidir. Adı
geçen şehirler tarihin her devrinde ünlü ve kıymetli halılarını devam ettire
gelmişlerdir[2].
Halıcılık müstahsilden yaz sonunda
alınan yapağı müsait yerlerde yıkanarak temizlenir, kurutulduktan sonra iplik
fabrikalarına ilme yapılmak üzere verilir. Kaliteli yapaklar Trakya (Keşan) ve Balıkesir
bölgelerinden çıkmakta ve oraların yapayları tercihan aranmaktadır. Fabrikadan çile
halinden çıkan ve bükülmemiş olan ilmeler boyahanelere gönderilerek istenilen
renklere boyattırılır boyanan ilmeler koruduktan sonran halktan yumak yapan şahıslara
gönderilerek yumak yaptırılır. Sonra halının tüccarca ne kadar gideceği
hesaplanarak tartı ile halı dokuyan ustalara teslim edilir. Halı dokuyacak
kadın veya kız tezgâhın önüne koyulan ve üzerinde minder vs. bulunan uzun
sıraya oturur. Bu sıra ayaklıkla olmayıp altına sandık, sandalye konarak
halının yüksekliğine göre alçaltılır veya yükseltilir önce halının saçaktan
sonra gelen üç santim kadar eni olan kilimlik dokunur. Sonra örnek ele alınarak
halının etliği tabir edilen yer sonra su sonrada içi dokunulmaya devam edilir.[3]
sanatsal ve sosyal ilişkiler açısından
SONUÇ
Manisa Demirci ilçesindeki bu halıcılık
faaliyetinin sonucunda halıcılığın yapımı esnasında geçen süredeki olayları ele
aldık. İlçedeki halıcılık sadece ekonomik bir yapıya sahip değil sanatsal ve
sosyal ilişkiler açısından da önemli bir yer kapladığını görüyoruz.
KAYNAKÇA:
BOYACIOĞULLARI A. Sedat-ALAKESE
Hasan, Her Yönü ve Her şeyi ile Demirci, İstanbul: Eko Matbaası 1972.
EKLER
[1]
Sedat Alakese Hasan Boyacıoğulları, Her Yönü ve Her şeyi ile Demirci, İstanbul:
Eko Matbaası 1972, s.22-23.
[2]
Sedat Alakese Hasan Boyacıoğulları, Her Yönü ve Her şeyi ile Demirci, İstanbul:
Eko Matbaası 1972, s.22-23.
[3]
Sedat Alakese Hasan Boyacıoğulları, Her Yönü ve Her şeyi ile Demirci, İstanbul:
Eko Matbaası 1972, s.22-23.
Yorumlar
Yorum Gönder